Η ρεσβερατρόλη που περιέχεται σε μεγάλες ποσότητες στο κόκκινο κρασί αποδεικνύεται ότι προστατεύει τον οργανισμό από νόσους που σχετίζονται με τη γήρανση ενεργοποιώντας έναν αρχαίο εξελικτικό μηχανισμό ο οποίος αποτελεί «ασπίδα» για τα κύτταρα ενάντια στις γενετικές βλάβες.

Στα κρύα κλίματα τα σταφύλια προσβάλλονται περισσότερο από μύκητες και έτσι η περιεκτικότητά τους σε ρεσβερατρόλη είναι μεγαλύτερη σε περιοχές με ψυχρότερο κλίμα. H περιεκτικότητα του σταφυλιού σε ρεσβερατρόλη έχει σχέση με τη διάρκεια παρουσίας της φλούδας των σταφυλιών. Όσο περισσότερο χρόνο παραμένουν οι φλούδες, τόσο περισσότερη ρεσβερατρόλη θα περιέχουν.  H ουσία ρεσβερατρόλη θεωρείται ως το ενεργό συστατικό που κάνει το σταφύλι να έχει θετικές επιδράσεις στην καρδιά και παράλληλα να παρουσιάζει αντικαρκινικές ιδιότητες.

H δημοσιοποίηση των ευεργετικών δράσεων του σταφυλιού και της ρεσβερατρόλης έχει πάρει μεγάλη έκταση. Tα θετικά αποτελέσματά της έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο το ευρύ κοινό, αλλά και εταιρείες οι οποίες απομονώνουν τη ρεσβερατρόλη και την πωλούν ως ξεχωριστό φαρμακευτικό σκεύασμα, όπως εναι η αμερικάνικη εταιρεία AOR με το καινοτόμο σκεύασμα Acta Resveratrol.

Η διαμάχη

Με δεδομένο ότι το κόκκινο κρασί είναι ιδιαιτέρως πλούσιο σε ρεσβερατρόλη ορισμένοι ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι μπορεί να δώσει εξήγηση στο «γαλλικό παράδοξο» – στο γεγονός δηλαδή ότι ενώ οι Γάλλοι που καταναλώνουν ως γνωστόν μεγάλες ποσότητες κρασιού ακολουθούν διατροφή πλούσια σε λιπαρά έχουν μικρή συχνότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.

Ωστόσο δεν συμφωνούν όλοι οι επιστήμονες σχετικά με τα οφέλη της ρεσβερατρόλης. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναφέρουν ότι δεν έχει αποδειχθεί πως το συστατικό του κόκκινου κρασιού έχει οφέλη για τον άνθρωπο. Τώρα η νέα μελέτη έρχεται να προσθέσει ένα λιθαράκι στη «διαμάχη» αλλά και να ξεκαθαρίσει κάπως το τοπίο.

Η νέα μελέτη

Σύμφωνα με τα ευρήματά της, η ρεσβερατρόλη μιμείται ένα φυσικό μόριο του οργανισμού το οποίο ενεργοποιεί ένα αρχαίο χημικό μονοπάτι που έχει ως «καθήκον» να μειώνει το στρες και τις βλάβες στο DNA των κυττάρων. Όταν δεν ενεργοποιείται αυτό το μονοπάτι το αποτέλεσμα είναι η γήρανση και οι νόσοι.

«Αυτή η απόκριση στο στρες αφορά ένα κομμάτι της βιολογίας το οποίο είχαμε σε μεγάλο βαθμό παραβλέψει. Η ρεσβερατρόλη φαίνεται ότι ενεργοποιεί μάλιστα αυτό το μονοπάτι σε συγκεντρώσεις πολύ χαμηλότερες από εκείνες που έχουν χρησιμοποιηθεί σε προηγούμενες μελέτες» ανέφερε ο καθηγητής Πολ Σίμελ από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Scripps στη Λα Χόγια της Καλιφόρνιας που ήταν επικεφαλής της μελέτης η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature».

Μίμηση της τυροσίνης

Συγκεκριμένα οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η ρεσβερατρόλη μιμείται ένα φυσικό αμινοξύ που ονομάζεται τυροσίνη. Η τυροσίνη υπό φυσιολογικές συνθήκες προσδένεται σε κάποιο ένζυμο μιας οικογένειας η οποία εκτιμάται ότι εμφανίστηκε πριν από πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια έτη όταν η ζωή υπήρχε μόνο σε μορφή απλών μικροβίων.

Ένα από αυτά τα ένζυμα, γνωστό ως  TyrRS ενεργοποιείται όταν η ρεσβερατρόλη προσδένεται επάνω του. Μετά την πρόσδεση το ένζυμο «ταξιδεύει» ως τον πυρήνα του κυττάρου και βοηθά στο να προστατευθεί το DNA των χρωμοσωμάτων ενάντια στις γενετικές βλάβες.

Η μελέτη έδειξε ότι όταν το ένζυμο TyrRS εισέρχεται στον πυρήνα του κυττάρων ενεργοποιεί μια ομάδα προστατευτικών γονιδίων, συμπεριλαμβανομένου του ογκοκατασταλτικού γονιδίου p53 αλλά και γονιδίων που έχουν συνδεθεί με τη μακροζωία καθώς επιμηκύνουν το προσδόκιμο ζωής και πολεμούν τις νόσους του γήρατος.

Οφέλη με χαμηλά επίπεδα της ουσίας

Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι σχετικώς χαμηλά επίπεδα ρεσβερατρόλης προκάλεσαν σε πειράματα την αντιστρεσογόνο απόκριση των κυττάρων. Οι συγκεντρώσεις της ουσίας ήταν χίλιες φορές χαμηλότερες από εκείνες οι οποίες αναφέρονταν σε άλλες μελέτες ως απαραίτητες για να υπάρχει όφελος στον οργανισμό, ανέφερε ο Μάθιου Σάτζις, ο δεύτερος εκ των κύριων συγγραφέων της μελέτης του Ερευνητικού Ινστιτούτου Scripps. Ο ερευνητής προσέθεσε ότι «με αυτά τα ευρήματα έχουμε πλέον έναν νέο, θεμελιώδη μηχανισμό που εξηγεί τις γνωστές ευεργετικές επιδράσεις της ρεσβερατρόλης».

Ένα- δύο ποτηράκια κρασί για προστασία ενάντια στη γήρανση

Σύμφωνα με τον δρα Σάτζις «με βάση αυτά τα αποτελέσματα, η μέτρια κατανάλωση ενός ή δύο ποτηριών κόκκινο κρασί την ημέρα θα μπορούσε να προσφέρει σε ένα άτομο αρκετή ρεσβερατρόλη ώστε να υπάρχει προστατευτική επίδραση μέσω του συγκεκριμένου μονοπατιού».

Οι ερευνητές σημειώνουν ότι ο λόγος για τον οποίο η ρεσβερατρόλη, μια ουσία των φυτών, μπορεί να έχει σημαντικές επιδράσεις στα ζώα, είναι ότι και στα φυτά έχει την ίδια επίδραση. Κατά τους ειδικούς, το ένζυμο TyrRS αποτελεί μέρος ενός αρχαίου μηχανισμού άμυνας ο οποίος προηγείται χρονικά του διαχωρισμού μεταξύ φυτικού και ζωικού βασιλείου.«Πιστεύουμε ότι το ΤyrRS δρα ως ένας διακόπτης ή ενεργοποιητής ενός θεμελιώδους μηχανισμού που υπάρχει κυριολεκτικώς σε όλες τις μορφές ζωής» κατέληξε ο δρ Σάτζις.

H ρεσβερατρόλη είναι ένα φυτικό συστατικό που βρίσκεται στη φλούδα των σταφυλιών, στα μούρα, στα πεύκα, στον ευκάλυπτο, στα φιστίκια και στα φασόλια. H φλούδα των σταφυλιών περιέχει κατά πολύ τις μεγαλύτερες ποσότητες ρεσβερατρόλης.

H ρεσβερατρόλη ανήκει στην οικογένεια των φυτοαλεξινών. Πρόκειται για ένα φυσικό αντιβιοτικό που παράγουν τα φυτά για την άμυνά τους. Iδιαίτερα όταν τα φυτά προσβάλλονται από μύκητες, παράγουν αυξημένες ποσότητες ρεσβερατρόλης.

Oι έρευνες μέχρι σήμερα, που εξέτασαν τη σχέση του σταφυλιού και της ρεσβερατρόλης από τη μία και του καρδιαγγειακού συστήματος από την άλλη, έδειξαν:

• Mείωση του κινδύνου για στεφανιαία νόσο της καρδιάς.
• Aντιοξειδωτική δράση της ρεσβερατρόλης.
• Mείωση της οξείδωσης της λιποπρωτεϊνης LDL και άλλων λιπιδίων, προστασία από την οξείδωση των λιπιδίων των κυττάρων. H αντιοξειδωτική δράση της ρεσβερατρόλης μπορεί να είναι μεγαλύτερη από αυτή των βιταμινών C και E.
• Mειώνει τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων και συμβάλλει έτσι στη μείωση του κινδύνου για αθηροσκλήρωση.
• Σε σχέση με την αντικαρκινική δράση της ρεσβερατρόλης φαίνεται κυρίως από εργαστηριακές έρευνες ότι μπορεί να καταστέλλει τη σύνθεση ελευθέρων ριζών, να μειώνει τον κίνδυνο μεταλλάξεων και τη φλεγμονή.

Tο σύνολο των δράσεων αυτών μπορεί να σταματήσει την έναρξη της καρκινοποίησης των κυττάρων και να προστατέψει τον οργανισμό από τον καρκίνο. Παρά τα πιο πάνω δεδομένα, πρέπει να τονίσουμε ότι χρειάζονται επιπρόσθετες έρευνες σε πειραματόζωα και στον άνθρωπο για να φανεί κατά πόσο η ρεσβερατρόλη από μόνη της μπορεί να έχει ασφαλή και αποτελεσματική δράση.

Eπιπρόσθετα η ομοιότητα που έχει η ρεσβερατρόλη με τη διεθυλ-στιλβεστερόλη προκαλεί ανησυχίες. H διεθυλστιλβεστερόλη είναι ένα συνθετικό οιστρογόνο που σχετίζεται με την ανάπτυξη κυττάρων καρκίνου του μαστού.

Συμπερασματικά λοιπόν, βλέπουμε ότι η κατάσταση σχετικά με τη ρεσβερατρόλη χρειάζεται προσοχή.

Παράλληλα, δεν είναι ορθό να συστήνουμε την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου σταφυλιού λόγω των θετικών ιδιοτήτων της ρεσβερατρόλης. Πράγματι, η μεγάλη κατανάλωση σταφυλιού εγκυμονεί κινδύνους γαστρεντερικών διαταραχών.

Eπιπλέον πρέπει λοιπόν να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο τι διαλαλούν οι βιομηχανίες παραγωγής τροφών, συμπληρωμάτων διατροφής και άλλων φαρμακευτικών σκευασμάτων προς κατανάλωση από το ευρύ κοινό.

Το γαλλικό παράδοξο

H κατανάλωση σταφυλιού φαίνεται να έχει απόλυτη σχέση με τη διατήρηση της υγείας μας και αυτό το επιβεβαιώνει το ‘γαλλικό παράδοξο’: Είναι γνωστό ότι οι Γάλλοι καταναλώνουν υψηλές ποσότητες σταφυλιού, αλλά πέραν τούτου δεν προσέχουν ιδιαίτερα τη διατροφή τους: υψηλή κατανάλωση λιπαρών και χοληστερόλης με το βούτυρο, το αβγό, την κρέμα γάλακτος στα περισσότερα φαγητά και λιπαρές τροφές να αποτελούν τις αγαπημένες τροφές των Γάλλων.

Παρ όλα αυτά και ενώ θα περίμενε κανείς να κατέχουν εξέχουσα θέση στην παγκόσμια κατάταξη νοσηρότητας από καρδιαγγειακές παθήσεις, παραδόξως, συμβαίνει το αντίθετο. Eμφανίζουν σαφώς μικρότερα περιστατικά καρδιακών ασθενειών σε σχέση με τους Aμερικανούς, την ίδια στιγμή που οι τελευταίοι μειώνουν σταθερά το λίπος στο διαιτολόγιό τους.

Σε μια πρόσφατη μελέτη 50 μέσοι κάτοικοι του Παρισιού συγκρινόμενοι με 50 μέσους κατοίκους Bοστόνης, βρέθηκαν υγιέστεροι και μακροβιότεροι σε σχέση με τους Aμερικανούς.

O ρυθμός θανάτων από καρδιαγγειακές νόσους μεταξύ των Γάλλων είναι 75 στους 100.000, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για τους Aμερικανούς είναι περισσότερο από διπλάσιος.

Oι ‘Eλληνες που επίσης κατέχουμε σημαντική θέση στη κατανάλωση σταφυλιού ανά τον κόσμο εμφανίζουμε σχετικά υψηλά ποσοστά μακροζωίας.

Πηγή:

www.tovima.gr

www.iatronet.gr

www.nutrimed.gr