Τι είναι η χοληστερίνη;
Μπορεί να έχετε ακούσει τους όρους «λιπίδια» και «χοληστερίνη» που χρησιμοποιούνται εναλλακτικά και ίσως σας έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι είναι το ίδιο πράγμα. Η αλήθεια είναι λίγο πιο περίπλοκη από αυτό.
Τα λιπίδια είναι μόρια λίπους που κυκλοφορούν στο αίμα σας. Μπορούν επίσης να βρεθούν σε κύτταρα και ιστούς σε όλο το σώμα.Υπάρχουν διάφοροι τύποι λιπιδίων, εκ των οποίων η χοληστερίνη είναι η πιο γνωστή.
Η χοληστερίνη είναι στην πραγματικότητα κατά ένα μέρος λιπίδιο και κατά ένα μέρος πρωτεΐνη. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο οι διαφορετικοί τύποι χοληστερόλης ονομάζονται λιποπρωτεΐνες. Ένας άλλος τύπος λιπιδίου είναι το τριγλυκερίδιο.
Η χοληστερίνη είναι απαραίτητη για την φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.
Σε τι χρησιμεύει η χοληστερίνη;
• Είναι βασικό συστατικό που ρυθμίζει τη διαπερατότητα της κυτταρικής μεμβράνης.
• Είναι δομικό συστατικό αρκετών ορμονών.
• Βοηθάει στην παραγωγή χολικών οξέων, που βοηθούν στην πέψη των λιπών.
• Συμμετέχει στο μεταβολισμό των λιποδιαλυτών βιταμινών.
Πότε πρέπει να μας ανησυχεί η χοληστερίνη;
Παρόλο που η φυσιολογική χοληστερίνη είναι απαραίτητη για τον οργανισμό, υψηλά επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα συνδέονται με βλάβες των αγγείων και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Συχνά το σώμα παράγει περισσότερη χοληστερίνη απ’ όση χρειάζεται και αυτή η περίσσεια κυκλοφορεί στο αίμα. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα μπορούν να προκαλέσουν θρόμβωση των αιμοφόρων αγγείων και να αυξήσουν τον κίνδυνο για καρδιακή νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ο οργανισμός μπορεί να παράγει πολλή χοληστερίνη όταν τρώμε πολλά κορεσμένα λίπη,το είδος του λίπους που βρίσκεται στα ζωικά τρόφιμα, όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Εκτός από τη χοληστερίνη που παράγεται στο ήπαρ, ένα μικρό ποσοστό της χοληστερίνης που υπάρχει στον οργανισμό μας, προέρχεται από τα τρόφιμα που τρώμε. Μόνο οι ζωικές τροφές, όπως το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν χοληστερίνη.
Φυτικές τροφές όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά δεν περιέχουν χοληστερίνη. Το 75% της χοληστερίνης παράγεται στον οργανισμό, κυρίως στο συκώτι και το 25% προσλαμβάνεται με τις τροφές.
Ποια είδη χοληστερίνης υπάρχουν;
Οι δύο κύριοι τύποι χοληστερίνης είναι η LDL και η HDL. Τα αρχικά LDL σημαίνουν Low densitylipoprotein δηλαδή λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας. Η ονομασία HDL προέρχεται από τα αρχικά High density lipoprotein που σημαίνει λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας.
Η LDL θεωρείται η «κακή» χοληστερόλη, επειδή μπορεί να σχηματίσει μια κηρώδη εναπόθεση στις αρτηρίες που ονομάζεται πλάκα. Η πλάκα κάνει τις αρτηρίες σας πιο άκαμπτες και σκληρές και μπορεί ακόμη και να τις φράξει, αφήνοντας έτσι λιγότερο χώρο για να κυκλοφορήσει το αίμα. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αθηροσκλήρωση. Οι πλάκες μπορούν επίσης να σπάσουν, απελευθερώνοντας χοληστερόλη και άλλα περιττά στοιχεία στην κυκλοφορία του αίματος.
Τώρα αυτό που θα συμβεί όταν υπάρχει πλάκα στις αρτηρίες είναι τα αιμοσφαίρια που ονομάζονται αιμοπετάλια, να σπεύσουν στην περιοχή και να σχηματίσουν θρόμβους αίματος, για να βοηθήσουν στον περιορισμό των ξένων αντικειμένων που βρίσκονται στην κυκλοφορία του αίματος.
Εάν ο θρόμβος αίματος είναι αρκετά μεγάλος, μπορεί να εμποδίσει εντελώς τη ροή του αίματος. Όταν αυτό συμβαίνει σε μία από τις αρτηρίες της καρδιάς, δηλαδή τις στεφανιαίες αρτηρίες, το αποτέλεσμα είναι καρδιακή προσβολή.
Όταν ένας θρόμβος αίματος εμποδίζει μια αρτηρία στον εγκέφαλο ή μια αρτηρία που μεταφέρει αίμα στον εγκέφαλο, μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο.
Τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης LDL σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.
HDL χοληστερόλη
Η HDL είναι γνωστή ως η «καλή» χοληστερόλη, επειδή η κύρια δουλειά της είναι να απομακρύνει την κακή χοληστερίνη ( LDL) από την κυκλοφορία του αίματος και να επιστρέψει στο ήπαρ. Η HDL
αντιπροσωπεύει περίπου το 1/4 έως 1/3 της ολικής χοληστερόλης στο αίμα.
Αντίθετα απ’ ότι συμβαίνει με την LDL, τα υψηλότερα επίπεδα χοληστερίνης HDL της «καλής χοληστερίνης» σχετίζονται με χαμηλότερους κινδύνους καρδιακών παθήσεων.
Τριγλυκερίδια
Τα τριγλυκερίδια βοηθούν στην αποθήκευση λίπους στα κύτταρα, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αργότερα για ενέργεια. Εάν τρώτε υπερβολικά και δεν ασκείστε, τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων μπορεί να αυξηθούν. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι επίσης, παράγοντας κινδύνου των υψηλών τριγλυκεριδίων.
Όπως η κακή χοληστερίνη, τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων φαίνεται να συνδέονται με καρδιαγγειακές παθήσεις. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Διατροφή για ενίσχυση της καλής χοληστερίνης
• Φρέσκα ωμά λαχανικά
• Όσπρια
• Ελαιόλαδο
• Ξηροί καρποί
• Δημητριακά ολικής από σίκαλη, ντίνκελ, φαγόπυρο, κριθάρι
• Πουλερικά ελευθέρας βοσκής
• Ψάρια ανοικτής θαλάσσης
• Φυτικές στερόλες
Παράγοντες που αυξάνουν την κακή χοληστερίνη
• Κόκκινο κρέας
• Επεξεργασμένα κρέατα πχ σαλάμια, λουκάνικα
• Πρόχειρα φαγητά (σπάνια)
• Ζάχαρη
• Αλκοόλ
• Κάπνισμα
• Καθιστική ζωή
• Παχυσαρκία
Μονακολίνη και χοληστερίνη
Ο πιο γνωστός τρόπος αντιμετώπισης της χοληστερίνης είναι με στατίνες.
Οι στατίνες παρεμποδίζουν την παραγωγή χοληστερίνης στο συκώτι, μειώνοντας σημαντικά τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ένα συστατικό με παρόμοια δράση με αυτή των στατινών που προέρχεται από την ζύμωση του κόκκινου ρυζιού. Το εκχύλισμα της μονακολίνης βοηθά στη διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων χοληστερίνης.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θεωρείται φάρμακο επειδή είναι τόσο αποτελεσματική. Προσοχή, ενώ γενικά θεωρείται ασφαλής, σύμφωνα μάλιστα και με την Mayo Clinic, η μαγιά κόκκινου ρυζιού, η μονακολίνη δεν πρέπει να συνδυάζεται ποτέ με άλλα φάρμακα για τη χοληστερίνη, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος πρόκλησης βλάβης στο συκώτι.
Χολίνη και χοληστερίνη
Η χολίνη είναι ένα βασικό θρεπτικό στοιχείο, δεν είναι ούτε βιταμίνη ούτε μέταλλο. Είναι μια οργανική υδατοδιαλυτή ένωση και μόλις πρόσφατα, το 1998 αναγνωρίστηκε η αξία της από τo Ινστιτούτο Ιατρικής στην Αμερική. Μια μικρή ποσότητα παράγεται στο συκώτι και γι’ αυτό πρέπει να λαμβάνεται μέσω της διατροφής.
Η χολίνη είναι απαραίτητη, για να απομακρύνει τη χοληστερίνη από το συκώτι και χαμηλά επίπεδα χολίνης μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την εναπόθεση λίπους στο συκώτι, καθώς και τη συσσώρευση χοληστερίνης.
B12 και χοληστερίνη
Η βιταμίνη Β12 είναι ένα θρεπτικό στοιχείο και μια από τις οκτώ βιταμίνες του συμπλέγματος Β που μετατρέπουν την τροφή σε γλυκόζη, δίνοντας στο σώμα την ενέργεια που χρειάζεται. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε άτομα που καταναλώνουν αλκοόλ και άτομα με κοιλιοκάκη, νόσο του Crohn, ή κολίτιδα. Φυσικά είναι απαραίτητη και στους χορτοφάγους και vegans.
Σύμφωνα με τη σύγχρονη έρευνα χαμηλά επίπεδα Β12 προκαλούν επιπλέον την σύνθεση της χοληστερίνης στο σώμα.
Η νέα ολοκληρωμένη σύνθεση για τη χοληστερίνη Healthy Cholesterol με μονακολίνη, βιταμίνη Β12, χολίνη, μαγνήσιο, βιταμίνη D, είναι σχεδιασμένη από κλινικούς επιστήμονες, ώστε να προάγει τη βέλτιστη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού και να βοηθά στην φυσική ρύθμιση της χοληστερίνης.
